Zelf Bloeddruk Meten

De bloeddruk thuis controleren is een belangrijk onderdeel voor het beheer van hoge bloeddruk. Leer hoe thuismonitors veilig en precies kunnen gebruikt worden.

Het thuis controleren van bloeddruk is een belangrijk deel van het beheer van hoge bloeddruk (hypertensie). De American Heart Association en andere organisaties bevelen iedereen met hoge bloeddruk aan de bloeddruk thuis te monitoren. Thuismonitoring helpt om de bloeddruk in de gaten te houden in een familiale setting, zorgt ervoor dat de medicatie werkt en waarschuwt zowel de persoon als de arts voor potentiële gezondheidscomplicaties.

Omdat bloeddrukmeters ruim beschikbaar zijn zonder voorschrift, is thuismonitoring een gemakkelijk te nemen stap voor het verbeteren van de conditie. Alvorens te starten is het belangrijk de juiste techniek te kennen en een goed systeem te vinden.

Waarom de bloeddruk thuis monitoren?

Monitoren van de bloeddruk thuis biedt vele voordelen. Het kan:

• Helpen om een vroege diagnose van hoge bloeddruk te maken

  Bij prehypertensie, of een andere toestand die tot hoge bloeddruk kan leiden, zoals diabetes of nierproblemen, kan de thuismonitoring van de bloeddruk de arts helpen een diagnose van hoge bloeddruk vroeger te stellen in vergelijking met de metingen in het cabinet van de arts.

• Helpen de behandeling te volgen

  Zelfmonitoring levert vitale informatie tussen twee bezoeken aan de arts. De enige manier om te weten of de verandering van levensstijl of om te controleren of de medicatie werkt is de bloeddruk regelmatig te controleren. Het nauwkeurig in de gaten houden van veranderingen helpt om de juiste beslissingen te nemen over de bestaande behandelingsstrategie, zoals het aanpassen van de dosages of het veranderen van medicatie.

• Betere controle aanmoedigen

  Het is bewezen dat het meten van de eigen bloeddruk resulteert in een betere bloeddrukcontrole en tot een groter succes om de vooropgestelde bloeddrukdoelen te bereiken. Hierdoor wordt immers een sterker gevoel van verantwoordelijkheid over de eigen gezodnheid gekweekt, en raakt men ook meer gemotiveerd om de bloeddruk te controleren met een verbeterd dieet, fysieke aktiviteit en een correct medicatiegebruik.

• De kosten voor gezondheidszorg verlagen

  Thuismonitoring vermindert het aantal bezoekn aan de arts of het hospital, waardoor de kosten van de gezodnheidszorg verminderen, de verplaatsingskosten verlagen maar ook het werkverzuim verbetert.

• Bepalen van de bloeddruk verschillend is buiten het artsencabinet

  De arts kan vermoeden dat de bloeddruk stijgt als gevolg van de angst die gepaard gaat met het bezoek aan een artsencabinet, een gekende toestand die white-coat hypertensie genoemd. Monitoring van de bloeddruk thuis of op het werk, waar deze angst niet kan uitgelokt worden, helpt bepalen of men hoge bloeddruk heeft of eenvoudigweg white-coat hypertensie.

Monitoring thuis of op de werkplaats kan eveneens helpen als het tegenovergestelde zich voordoet: de bloeddruk lijkt normaal in het artsenkabinet, maar is elders verhoogd. Dit type van hoge bloeddruk, soms gemaskeerde hypertensie genoemd, komt meer voor bij vrouwen en personen met cardiovasculaire risicofactoren, zoals obesitas, hoge bloedcholestrol en hoge bloedsuikers.

Niet iedereen kan thuis bloeddruk opsporen. Bij onregelmatige hartslag kunnen thuisbloeddrukmeters soms onjuiste metingen geven. In sommige gevallen hangt het type bloeddrukmeter af van de fysieke toestand. Bij overgewicht of sterk gespierd zijn, heeft men een toestel nodig met een grotere arm cuff (=armband of manchet). Bij gehoorverlies is een toestel met digitale display het meest aangewezen.

Het beste is om met de arts te overleggen of thuismonitoring een goede optie is. Een vriend of familielid die getraind zijn in het juist meten van de bloeddruk, kunnen een goede hulp zijn.

Types van thuismonitors

De meeste apotheken, winkels van medische toestellen en zelfs internetsites bieden bloeddrukmeters voor thuis aan. Alle monitors hebben dezelfde basiscomponenten: een opblaasbare cuff, een afleesbare meter en soms een stethoscoop, afhankelijk van het gekozen type.

Cuff

De cuff bestaat uit een binnenste lag gemaakt uit rubber die gevuld wordt met lucht en daardoor druk uitoefent op de arm. De buitenste laag van de cuff is gewoonlijk vervaardigd uit nylon en is uitgerust met een bevestigingsmiddel die de cuff op zijn plaats houdt.

Meter

Bloeddrukmeters zijn ofwel digitaal ofwel aneroïde. De aneroïde monitors hebben een meter met een schaalverdeling die een aan de bloeddruk gerelateerd cijfer aanduidt.

Stethoscoop

Sommige bloeddrukmeters worden met een stethoscoop geleverd. Die wordt gebruikt om de geluiden te beluisteren die het bloed maakt als het door de brachiale arterie stroomt in de hoek van de elleboog. Zonder juiste training is het nochtans moeilijk deze geluiden te interpreteren. Digitale bloeddruk cuffs hebben gewoonlijk een ingebouwde sensor die deze informatie noteert.

Er zijn een paar types van bloeddrukmeters voor thuisgebruik:

• Manuele toestellen
  Manuele bloeddrukmonitors bestaan uit een stethoscoop en een opblaasbare arm cuff die via een rubberen buis gekoppeld is aan een meter die de druk meet. Om deze bloeddrukmeters te gebruiken wordt de rond de arm gebonden cuff opgeblazen door pompen van een peertje data an het uitende van de buis zit. De bloeddruk wordt gecontroleerd met een stethoscoop, waarmee men bepaalde standaard arteriële bloedgeluiden beluistert en het hartritme telt. Manuele monitors zijn gewoonlijk minder duur dan digitale monitors.
• Digitale toestellen
  Digitale monitors bestaan uit een cuff en een meter die de bloeddruk noteert. De cuff wordt automatisch opgeblazen met een druk op de toets. Deze toestellen berekenen automatisch de hartslag en bepalen de bloeddruk door het meten van de bloed flow. Sommige geven zelfs een foutboodschap als de cuff niet juist geplaatst is. Digitale monitors ontluchten ook automatisch.

Er zijn digitale monitors die op de bovenarm, de pols of de vinger kunnen geplaatst worden. Armtoestellen zijn de meest precieze. Vermijd toestellen die de bloeddruk aan de vinger meten, want ze zijn nooit juist. Bloeddrukmeters voor de pols zijn een ietsje preciezer dan vingertoestellen maar worden ook niet aangeraden. De keuze van het toestel wordt best met de arts overlegd

Kenmerken om in het oog te houden

Kenmerken van thuisbloeddrukmeters kunnen grote verschillen opleveren, van eenvoudige manuele modellen tot volledige automatische, hypermoderne toestellen die toelaten dat de gegevens naar de arts verzonden worden via internet of telefoon. Hieronder enkele kenmerken die men best in overweging neemt bij de keuze van een bloeddrukmeter:

• Precisie
  Men controleert best of de gekozen monitor gevalideerd werd, enkel gevalideerde toestellen garanderen juiste metingen. Verschillende onafhankelijke instanties, zoals Dabl Educational Trust, de European Society of Hypertension (ESH) en de British Hypertension Society (BHS), checken de kwaliteit van bloeddrukmeters.
• Cuffmaat
  Het juiste passen van de cuff is de belangrijkste factor bij de aankoop van een thuisbloeddrukmeter. De meeste monitors zijn beschikbaar met verschillende maten van cuffs. Slecht passende cuffs geven geen accurate bloeddrukmetingen.
• Display
  De display die de bloeddrukmeting toont moet helder zijn en makkelijk afleesbaar.
• Stethoscoop
  Bij aankoop van een monitor met stethoscoop, moet men in staat zijn om de stethoscoop correct in de oren te plaatsen om duidelijk de geluiden te kunnen horen. Bovendien moet men deze geluiden kunnen interpreteren.
• Kostprijs
  Prijzen kunnen variëren van € 25 voor manuele monitors tot meer dan € 100 voor automatische toestellen die geleverd worden met geheugen en elektronische mogelijkheden. Voor een gevalideerde bloeddrukmeter ligt de prijs al snel boven de € 50,-

Tips voor juist gebruik

Welk type thuisbloeddrukmeter men ook kiest, een juist gebruik ervan vereist ervaring en training. Best wordt dit gedaan samen met de arts, die het juiste gebruik kan uitleggen.

De volgende tips kunnen eveneens helpen om juiste bloeddrukmetingen te krijgen:

• Indien het toestel viel of beschadigd werd is het best het even te laten controleren vooraleer het opnieuw te gebruiken.
• De bloeddruk wordt best tweemaal daags gemeten: ‘s morgens voor inname van de medicatie en 's avonds voor het slapen gaan. Best gebeurt dit ook steeds op hetzelfde tijdstip.
• De bloeddruk is het hoogst ‘s morgens bij het opstaan, het is dus geen goed idee hem meteen bij het ontwaken te meten. Best wordt één uurtje gewacht. Indien men oefent bij het ontwaken wordt best eerst de bloeddruk gemeten.
• Voedsel, cafeïne, tabak en alcohol worden best 30 minuten voor een bloeddrukmeting vermeden. Best wordt ook eerst naar het toilet gegaan, want een volle blaas kan de bloeddruk lichtjes verhogen.
• Voor iedere bloeddrukmeting drie tot vijf minuten rustig blijven zitten in een comfortabele positie met niet gekruiste benen of enkels en de rug tegen de stoel geleund.
• De arm op tafel laten rusten op de hoogte van het hart. Indien de hoogte niet juist is gebruikt men best een kussen om de arm hoger te brengen. De cuff wordt op de naakte huid geplaatst, niet bovenop kleding. De mouw oprollen zodat ze rond de arm spant kan verkeerde resultaten opleveren.
• Tijdens het meten van de bloeddruk wordt niet gepraat. Er worden best drie metingen gedaan met een tussenpauze van twee tot drie minuten. Indien de monitor de metingen niet automatisch opslaat, worden ze best genoteerd en bijgehouden.

De bloeddruk thuis is gewoonlijk lager dan de metingen in een medisch kabinet. Een meting thuis van 135/85 mmHg komt meestal overeen met 140/90 mm Hg in het artsenkabinet.

Met de arts wordt best de nagestreefde bloeddruk besproken. Bij diabetes, chronisch nierfalen of cardiovasculaire aandoeningen kan het voorgestelde doel lager zijn dan bij andere individuen

Bloeddruk varieert tijdens de dag en ‘s morgens zijn de metingen meestal wat hoger. Bij een ongewone of aanhoudende verhoging van de bloeddruk contacteer men best zijn arts. Best wordt ook met de arts overlegd welke metingen een contact noodzaken. Indien de bloeddruk hoger is dan normaal en men symptomen ondervindt zoals zware hoofdpijn, borstpijn, verstijving of tintelingen in het aangezicht of de ledematen, contacteert men de arts best meteen.

Opvolgen van de bloeddrukmetingen

Soms moet men de bloeddrukmetingen noteren, maar bij als men in het bezit is van een persoonlijk medisch dossier, kan men ervoor kiezen om de informatie in te geven in de computer of het mobiele toestel. Dit biedt het voordeel dat de metingen kunnen gezonden worden naar de arts. Sommige bloeddrukmeters leveren deze dienst automatisch.

Resultaten op lange termijn

Indien de bloeddruk goed onder controle is, kan men de thuiscontrole beperken tot enkele dagen per maand. Bij het opstarten van thuismonitoring, bij verandering van medicatie of behandeling of bij andere gezondheidsproblemen zoals bijvoorbeeld diabetes is het nuttig meer te controleren.

Bloeddrukmonitoring thuis is geen vervangmiddel van het bezoek aan de arts. Zelfs bij normale waarden stopt men of wijzigt men de medicatie nooit of wijzigt men het dieet niet zonder eerst met de arts gesproken te hebben. Maar bij voortgezette thuismonitoring kan men in staat zijn om minder afspraken met de arts te moeten maken indien de thuismonitoring aantoont dat de bloeddruk onder controle is.

De bloeddruk thuis monitoren hoeft niet ingewikkeld of onaangenaam te zijn. Het kan zelfs aangenaam zijn de metingen op te volgen en thuismonitoring biedt meer controle over de toestand. Op lange termijn riskeert men ook minder aan hoge bloeddruk gerelateerde complicaties en geniet men van een gezonder leven.